Val-de-Grace
Do Val-de-Grace prowadzi z „Dzielnicy Łacińskiej" rue St-Jacques. Jest to średniowieczna droga pielgrzymów zmierzających do sanktuarium św. Jakuba w Santiago de Compostella.
Val-de-Grace można przetłumaczyć jako „dolina łaski". Jest to obszerne założenie architektoniczne składające się z opactwa i kościoła, ufundowane przez królową Annę Austriaczkę — bohaterkę słynnego romansu z księciem Buckingham, który trafił do literatury w powieści Aleksandra Dumas Trzej muszkieterowie — jako wotum za urodzenie następcy tronu „w dwudziestym trzecim roku swego bardzo szczęśliwego małżeństwa z naszym niezrównanym monarchą", Ludwikiem XIII.
... był jednym z tych mężczyzn, którzy nie mogą znieść samotności, których jednak nieśmiałość, cnota, swoisty lęk oddalają od miłości kobiet (...). Sprowadzenie Ludwika do łoża królowej wymagało swoistej konspiracji, uczestniczyli w niej mnisi, zakonnice, spowiednik i przyjaciel króla. Lecz może jeszcze bardziej decydująca była gwałtowna burza; która zmusiła Ludwika XIII do spędzenia nocy w Luwrze.
P. Gaxotte
Skutki tych skomplikowanych zabiegów były imponujące. Najpierw, 5 września 1638 roku przyszedł na świat Ludwik XIV, a kilka lat później powstało przeznaczone na siedzibę sióstr benedyktynek opactwo.
Jego budowę rozpoczął w 1645 roku słynny F. Mansart, który jednak szybko popadł w królewską niełaskę, a realizację przedsięwzięcia powierzono nie mniej znakomitym architektom: Le Vau i J. Lemercierowi. Ten ostatni miał główny wpływ na zewnętrzny wystrój budowli.
...mdły smak ornamentów gotyckich,
te wstrętne potwory stuleci niewiedzy,
w barbarzyństwa zrodzone zaledwie
Molier
Kościół został zaprojektowany w duchu dojrzałego włoskiego baroku, wg powielanego w całej katolickiej Europie schematu słynnego kościoła jezuitów Il Gesu. Jednak, za przypominającą jeszcze bardzo rzymski pierwowzór fasadą (dwie kondygnacje o nierównej szerokości, górna część fasady ujęta w wolutowe spływy, zwieńczona trójkątnym frontonem), wznosi się umieszczona na podwójnym wyniosłym bębnie okolonym kolumnami i widocznymi przyporami wspaniała, wzorowana na bazylice św. Piotra w Rzymie, zdobiona ażurowymi sygnaturkami kopuła — już nie ukryta, ale wprost przeciwnie, dominująca nad całą budowlą (wys. 40,3 m). We wnętrzu kościoła, który jest miejscem spoczynku członków domu Orleańskiego, warto zwrócić uwagę na inspirowany watykańskim dziełem Berniniego baldachim głównegó ołtarza (wys. 40 m), wykonany przez braci Anguier i Duca oraz iluzjonistyczne malowidło w kopule autorstwa P. Mignarda (1663 r.).
W budynku opactwa mieści się umieszczony w 1794 roku szpital wojskowy oraz muzeum służby zdrowia („Service de Sante militaire").
