Paryż

„Kościół św. Germana na łąkach". Powstał na miejscu wielokrotnie niszczonej przez Normanów merowińskiej bazyliki św. Wincentego z VI w. Założył ją w 543 roku z namowy biskupa Paryża św. Germana król Childebert I. Po śmierci św. German został pochowany w kościele nazywanym odtąd jego imieniem. Świątynia była centralm punktem potężnego opactwa benedyktynów.

Dominująca nad placem St-Qermain-des-Pres masywna czworoboczna wieża pochodzi z początku XI w. Prezbiterium zbudowane w zapowiadającym już gotyk (linia okien) stylu romańskim było konsekrowane w 1163 roku przez papieża Aleksandra III. Poszczególne fragmenty świątyni były wielokrotnie przerabiane, m.in. w XVII w. przebudowano XI wieczną nawę główną oraz dobudowano nawy boczne. XVII wieczny rodowód posiada również portal głównego wejścia.

W 1668 roku zgodnie z panującym zwyczajem pozwalającym nadawgć tytuł opata osobom świeckim, tytularnym opatem St-Germain-des-Pres został przybyły do stolicy Francji po swej abdykacji król Polski Jan Kazimierz. To dość oryginalne stanowisko zapewniło polskiemu ex-królowi — w młodości kardynałowi — odpowiednie środki do życia. W okresie Rewolucji opactwo zamienione zostało w jedno z licznych więzień. W listopadzie 1792 roku zabito tu 318 więźniów. Później w kościele założono fabrykę saletry, co przyczyniło się do jego całkowitej dewastacji. W latach 1819-22 i w 1843 roku przeprowadzono rekonstrukcję budynku w nawiązującym do jego dawnego wyglądu stylu neoromańskim. W połowie XIX w. ściany kościoła zostały ozdobione freskami H. Flandrina. Przebicie w okresie II cesarstwa bulwaru St-Germain spowodowało likwidację znacznej części zrujnowanego opactwa.

We wnętrzu warto zwrócić uwagę na wykonany przez F. Girardona grobowiec Oliviera i Louisa de Castellone (południowe ramię transeptu); kaplicę św. Benedykta z grobowcem Kartezjusza (prawa strona prezbiterium); kaplicę św. Anny z XII wiecznymi witrażami (za ołtarzem); kaplicę św. Piotra i Pawła z płytą nagrobną N. Boileau — autora słynnej „Sztuki rymotwórczej" (lewa strona prezbiterium). W lewym ramieniu transeptu pochodzące z 1672 roku mauzoleum Jana Kazimierza zbudowane przez braci Marsy.

Na północ od prezbiterium wznosi się pałac opacki zbudowany w 1586 roku przez kardynała de Bourbon, przebudowany w XVII w. przez kardynała de Furstenberga. Na skwerze obok kościoła rzeźba Picassa ufundowana ku czci Apollinaire'a. Okolice kościoła (rue St-Benoit, de Abbaye, de Rennes i in.) są ruchliwym centrum handlowo-rozrywkowym.

Dzielnica Saint Germain des Pres była w XIX w. głównym ośrodkiem polskiej emigracji. W istniejącym do dziś przy bulwarze St-Germain hotelu „Taranne" (nr 153) miały swą główną siedzibę Komitet Franko-Polski i Komitet Narodowy Polski. Mieszkał tu również J. Lelewel (na budynku tablica pamiątkowa). Na popularnej wśród pisarzy rue de Seine, przy której mieszkali m.in. G. Sand, Ch. Baudelaire, M. Maeterlinck znajdowało się jedno z paryskich mieszkań Adama Mickiewicza.